

یکی از موارد بسیار مهم در مهندسی ایمنی و صنایع بیمهای که در گیر تحلیل هزینه-ریسک آتشسوزی مکانهای سرپوشیده به خصوص ساختمانها هستند، مدلسازی گسترش حریق است. این امر سبب شد تا دانشمندان و محققان به مدلسازی گسترش حریق و دریافتن مکانیزم حرکت، عوامل وابسته و سایر اجزاء آن مانند رفتار ساکنین بپردازند. و در نهایت این مقوله به موضوع جامعتری به نام مدیریت ریسک حریق منجر شد و مجامع بینالمللی حریق تشکیل یافتند. مدلسازیهای حریق به طور کلی در دو دستهی قطعی و غیر قطعی تجمیع شدهاند که مدلهای غیر قطعی توانایی بیشتری در تشریح مراحل رشد و گسترش حریق دارند و این امر به توسعهی روزافزون آنها منجر شد. اما با وجود مزایای بسیار، این مدلها دارای نقایصی در انواع مختلف خود بودند که در سالهای اخیر با ظهور رویکردی با نام شبکههای بیزین در مسائل مربوط به حریق، دیدگاههای جدیدی در مدل نمودن حریق بوجودآمدهاست که منجر به کاراتر شدن مدلها و رفع نواقص قبلی شدهاست. این تحقیق با نگاهی جامع به مسیر فرآیندهای مدلسازیهای حریق و معرفی انواع آنها و به خصوص به مبحث مدلسازی حریق با رویکرد شبکههای بیزین سعی دارد تا علاوه بر رفع نواقص قبلی با مدلسازی کامل فرآیند شروع، رشد و انتشار حریق درون یک اتاق وکل ساختمان پرداخته بتواند با بوجود آوردن یک زمینه درست در مدل سازی آن، راه را برای بسط دادن این نوع مدلسازی بوجود آورد.
منبع:پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران


برای محافظت از جنگلها و مراتع در مقابل خطر آتشسوزی یکی از اولین استراتژیهای که مورد توجه قرار میگیرد، تعیین مناطق مستعد وقوع آتشسوزی است. تعیین میزان خطر آتش بخشی از مدلسازی در فرایند آتشسوزی محسوب میشود؛ که بیشتر جنبههای مدیریتی و کنترلی را در بر میگیرد. در تحقیق حاضر با توجه به آتشسوزیهای گزارش شده در طی سالهای 89-86 در اراضی طبیعی استان چهارمحال و بختیاری مهمترین عوامل تاثیرگذار بر این آتشسوزیها شناسایی شد. با ترکیب این عوامل نقشه خطر احتمال وقوع آتش تولید میشود. برای بدست آوردن نقشه خطر اطفاء حریق از یک مدل که خود شامل دو زیر مدل کشف و پاسخ است استفاده میشود. برای بدست آوردن نقشه نهایی خطر آتش سه روش مورد مقایسه قرار گرفت. در روش اول نقشه خطر وقوع و خطر اطفاء حریق با هم ترکیب شده و با استفاده از روش ماتریسی، ارزیابی خطر انجام گرفت. در روش دوم با ترکیب سه زیر مدل سوخت، کشف و پاسخ نقشه خطر با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی بدست آمد. در روش آخر با استفاده از روشی که در صنعت برای ارزیابی خطر وجود دارد با عنوان روش (Failure Modes and Effect Analysis(FMEA و تطبیق آن با عرصههای طبیعی نقشه خطر در سه طبقه بدست آمد. برای مشخص کردن صحت نقشههای بدست آمده در هر روش آنها را با نقاط آتشسوزی تطبیق دادیم. نتایج نشان داد که روش مورد استفاده برای تهیه نقشه خطر آتشسوزی با استفاده از روش تحلیل سلسله-مراتبی نسبت به سایر روشها برتری دارد. نتایج استفاده از این روش برای عرصههای طبیعی استان نشان داد که در حدود نیمی از مراتع و یک سوم جنگلهای استان در معرض خطر زیاد و بسیار زیاد آتشسوزی قرار دارند.
منبع:پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

در تحقیق پیش رو، انتخاب سیستم تهویه برای تونل های شمالی و جنوبی ملت، مورد بررسی قرار گرفت؛ بدین منظور، میزان هوای مورد نیاز برای شدیدترین شرایط آلایندگی در داخل تونل های شمالی و جنوبی محاسبه شد. با استفاده از روش استاندارد جهانی کمیته پیارک در تعیین میزان آلودگی تونل ها، میزان هوای مورد نیاز برای ترقیق تونل های شمالی و جنوبی به ترتیب 1872 و 1100 مترمکعب در ثانیه بدست آمد؛ با بررسی میزان سرعت طولی جریان هوا در هر دو تونل، پس از اطمینان از عدم کارآمدی روش تهویه طولی به کمک جت فن، روش تهویه به کمک زوج دویل های میانی مورد بررسی قرار گرفت. محاسبات تهویه امکان به کارگیری این روش را مثبت ارزیابی کرد؛ محاسبات نشان داد که امکان تهویه تونل جنوبی به کمک یک و دو زوج دویل میانی و تونل شمالی به کمک دو زوج دویل میانی، فراهم است. برای تهویه تونل های شمالی و جنوبی ملت به روش زوج دویل های میانی، بادبزن های محوری معدنی، تولیدی گروه TLT مناسب تشخیص داده شد. این بادبزن ها توان تامین هوا تا 1200 متر مکعب بر ثانیه و فشار نهایی تا 7000 پاسکال را دارند.برای بررسی نحوه تعامل رفتار سیستم تهویه با آتش و دود ناشی از حریق، 1200 متر انتهایی تونل شمالی ملت، بر اساس روش تهویه به کمک دو زوج دویل میانی، شامل فن های محوری و جت فن ها مدلسازی شد. بر اساس سناریو انتخابی، حریق یک دستگاه کامیونت حمل مواد سوختی به شدت 30 مگاوات، در داخل تونل، به کمک نرم افزار فلوئنت شبیه سازی شد. سرعت طولی جریان هوا در داخل تونل، قبل و حین حریق و اندازه سرعت بحرانی در حین حریق بررسی شد. نتایج مدلسازی، سرعت جریان طولی در تونل را با تقریب مناسب، نزدیک به مقدار عددی سرعت حاصل از محاسبات نشان داد؛ همچنین مشاهده شد که در صورت تشخیص سریع آتش و کنترل جریان هوای ناشی از فن های محوری، آشفتگی آتش کنترل و از سرایت آن به سایر خودروها پیشگیری می گردد. نشان داده شد، تامین سرعت بحرانی به کمک جت فن ها بسیار ساده تر و آشفتگی آتش در فرآیند ممانعت از عقب زدگی دود ناشی از حریق، با به کارگیری جت فن ها نسبت به فن های محوری دویل های تهویه، کمتر است. مشاهده شد در ترکیب جت فن با سایر روش های طولی، ایجاد جریان طولی نزدیک به سرعت بحرانی محاسباتی، توسط سایر تجهیزات تهویه، در هنگام آتش سوزی، بازدهی مناسب جت فن ها در تامین سرعت بحرانی را به همراه خواهد داشت.
منبع:پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

آتش سوزی یکی از عواملی اصلی تخریب جنگل به حساب می آید. این مطالعه با هدف بررسی اثر آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی و شیمایی خاک و پوشش گیاهی در جنگلهای سراوان استان گیلان انجام شد. به این منظور سه منطقه 50 هکتاری با شرایط یکسان فیزیوگرافی و اشکوب فوقانی (سوزنی برگ دست کا شت کاج تدا) انتخاب شد. در یک دوره 10 ساله (1386-1377) در منطقه کشل ورزل هفت بار حریق و در منطقه موشنگاه سه بار حریق رخ داده بود. منطقه کچا به عنوان منطقه شاهد که بدون حریق بود در نظر گرفته شد. همه حریق ها بر اساس فرمهای حریق موجود در اداره کل منابع طبیعی استان گیلان به عوان حریق سطحی ثبت شده بودند. برداشت داده ها با استفاده از روش تصادف سیستماتیک با ابعاد شبکه 200*100 انجام شد. در هر منطقه 25 قطعه نمونه تعیین شد در هر قطعه نمونه سه نمونه خاک از عمق 30-0 سانتیمتری برداشت و یک نمونه ترکیبی به آزمایشگاه منتقل شد. همچنین با استفاده از روش حلزونی ویتاکر کلیه پوشش علفی برداشت و با استفاده از معیار دومین شاخص های تنوع محاسبه گردید. برای بدست آوردن زادآوری نیز به شعاع 5 متر داخل قطعه نمونه بزرگ تمامی زادآوری ها برداشت شد. . نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که آتش سوزی اثر معنی داری روی ازت، اسیدیته، فسفر، پتاسیم، کربن آلی ، شن، سیلت و درصد رطوبت اشباع داشته و بر روی هدایت الکتریکی،CO2 ، رس و وزن مخصوص ظاهری اثر معنی داری نداشته است. در مورد پوشش علفی نیز میزان تنوع شانون وینر، یکنواختی اسمیت ویلسون در منطقه موشنگاه بیشتر بوده ولی اختلاف معنی داری بین آنها وجود ندارد در مورد شاخص غنای منهینیک نیز نتایج نشان دهنده بیشتر بودن این شاخص در منطقه موشنگاه است که از این نظر اختلاف معنی داری وجود دارد.
منبع:پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران

با توجه به خسارات ناشی از آتش سوزی، همواره نیاز به بهبود عملکرد سیستمهای اطفاء حریق احساس شده است. سیستم مه آب پرفشار بعنوان یکی از جدیدترین سیستمهای اطفاء حریق، با تولید قطرات بسیار ریز آب (مه) علاوه بر ظرفیت خنک کنندگی بالا، بدلیل تبخیر سریع قطرات باعث کاهش کسر حجمی اکسیژن در محل آتش و همچنین کاهش اثرات تشعشعی می شود. در این پژوهش عملکرد تبخیری سیستم مه آب مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا یک کد صفر بعدی به منظور مطالعه روند تبخیر قطرات آب در محیط گرم توسعه یافته است. با کمک توابع توزیع احتمال کد مذکور به اسپری تعمیم یافته است. مطالعات مقدماتی به منظور بهبود کیفیت کد مذکور انجام شده است. در ادامه اثر رطوبت نسبی بر عملکرد سیستم مه آب مطالعه شده است. اثرات قطر متوسط قطرات بر روی عملکرد سیستم مه آب مورد بررسی قرار گرفته است. انواع نازلهای معمول در سیستم مه آب مدلسازی شده و عملکرد تبخیری و الگوی پاشش آنها مقایسه شده است. در پایان به منظور بهبود عملکرد تبخیری سیستم مه آب اثر پیش گرم کردن قطرات اسپری بررسی شده است. نتایج حاصل نشان می دهد که اسپری آب با قطرات ریزتر کارایی بهتری دارد. همچنین نازل اسپری توخالی عملکرد بسیار بهتری نسبت به اسپری مخروط توپر داشته و همچنین پیش گرم کردن قطرات کارایی سیستم را به مراتب افزایش می دهد. در انتها نشان داده شده است که با کاهش کشش سطحی آب عملکرد سیستم مه آب بطور چشمگیری بهبود می یابد.
منبع:پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران


1- برای محل تجمع عزاداران حتما باید معبر خروج اضطراری با عرض کافی و شرایط مناسب علاوه بر ورودی اصلی پیش بینی شود.
2- برای افراد سالخورده و اطفال و بانوان حتما باید مکانی در نزدیکترین نقطه به خروج بی خطر پیش بینی شود. ضروری است جهت بازشوی دربهای خروج از نقطه اسکان تا معبر اصلی در جهت خروج باشد.
3- در مواقعی که نیاز است هنگام عزاداری روشنایی ها قطع شود حتما باید سردر معابر خروج از تکایا و راههای منتهی به خارج روشن باشد به نحوی که معابر خروج کاملا رویت شود.
4- رعایت فاصله مناسب سیم – اتصالات – ادوات وتجهیزات الکتریکی از مواد و مصالح قابل اشتعال(پرده – پرچم – فرش – تابلو و...) الزامی است.
5- هر یک از دستگاه ها و ادوات برقی علاوه بر داشتن فیوز مستقل باید دارای یک پریز مختص به خود نیز باشد و از اخذ اشعابات متعدد از یک پریز نیز خودداری شود. تاکید می شود به هیچ عنوان سیم یا کابل برق از زیر فرش عبور داده نشود.
6- فیوز برق باید استاندارد بوده و از استفاده از فیوز های تقویت شده و غیر استاندارد جداً خود داری شود.
7- استفاده از لامپ های برق با توان بالا و بدون حباب و حفاظ در داخل تکایا ممنوع می باشد.
8- قبل از استفاده از وسایل گرمازا از استاندارد و سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود.
9- از بخاری های کارگاهی، بدون دودکش، هیزم سوز، شعله عریان و بدون حفاظ و امثالهم در داخل تکایا استفاده نشود.(جهت گرم نمودن فضای داخل چادرها و تکایا از بخاری های دمنده با استقرار در خارج از چادر که هوای گرم را به داخل میدمند استفاده شود.)
10- در صورت استفاده از بخاری های نفتی بایستی قبل از پر کردن منبع سوخت آن اقدام به خاموش کردن آن نمود.(در هنگام روشن بودن بخاری از ریختن نفت در مخزن آن خودداری شود.)
11- عبور دادن دودکش بخاری ها از سقف های برزنتی و یا مصالح قابل اشتعال ممنوع می باشد.
12- در اخذ انشعاب از لوله کشی گاز حتما از شلینگ های فشار قوی مخصوص و بست مناسب استفاده شود(حداکثر طول شلینگ 1.5 متر می باشد.)
13- رعایت حداقل یک متر فاصله بین وسایل گرمازا و لوازم قابل اشتعال(پشتی – فرش – پرچم و...) الزامی است.
14- قسمت طبخ نذورات در مکان مناسب و دور از محیط تکایا انتخاب شود.
15- در قسمت طبخ حتما باید معابر خروج سریع خدمه تدارک دیده شود.
16- برای طبخ غذا با وسایل گاز سوز بخصوص گاز مایع حتما باید از رگلاتورهای فشار قوی و یا متناسب با شعله پخش کن اجاق ها بهره گیری شود.
17- قسمت پخت وپز نباید در مسیر عبور و مرور افراد و محل پارک اتومبیل ها باشد.
18- در کلیه قسمت ها به ویژه محل طبخ غذا حتما باید به اندازه کافی کپسول های آتش نشانی متناسب با محل و سیار موجود باشد و کارکنان با طریقه استفاده از آنها آشنا باشند.
19- در صورتی که از هیزم برای پخت و پز استفاده می شود حتما باید آب کافی و حداقل یک شیلنگ برای اطفاء آتش سوزی های احتمالی پیش بینی شود.
20- از ورود کودکان و سالخوردگان به قسمت طبخ غذا خودداری شود.
21- از نگهداری مواد نفتی و مایعات قابل اشتعال در داخل سالن و محل طبخ غذا جلوگیری شود.
22- در صورت نیاز به نگهداری مواد نفتی و سیلندرهای گاز مکان مناسب خارج از فضای عمومی در نظر گرفته شود.
23- قبل از برگزاری مراسم، شبکه برق، لوازم الکتریکی و وسایل گرمازا مورد بازرسی متخصصین صلاحیت دار قرار گیرد.
24- از دود کردن اسپند و عود و امثالهم با استفاده از ذغال و منقل در داخل هیئت و تکایا خودداری شود.
25- از استعمال دخانیات در داخل تکایا جلوگیری شود.
26- حریم چادر تکایا باید جهت جلوگیری از تردد افراد غیر مسئول و یا احتمال انتفال آتش سوزی از بیرون کنترل گردد.
27- مدیران – مسئولین وکارکنان – تکایا با مراجعه به نزدیکترین ایستگاه آتش نشانی محل، مسایل ایمنی و نحوه مقابله با حریق ها و حوادث را آموزش ببینند.
ضروری است مسیرهای عمومی و امدادرسانی به شهروندان در هر نقطه از شهر، در روزهای عزاداری و برگزاری مراسم های خاص کاملا باز بوده و در صورت مشاهده ماشین های امدادی به خصوص آتش نشانی نهایت همکاری پیرامون بازگشایی مسیر اعمال شود.